‘Waking up the roads’ 

De wijze waarop we de wereld in beeld brengen, beïnvloedt hoe we over de wereld denken, en zelfs hoe we handelen. Dat is geen nieuw idee, het is al zo oud als de eerste rotstekeningen, zo’n zestigduizend jaar geleden. De beste jachtgebieden werden met krijt en kool in kaart gebracht; een ode aan de dieren waarop gejaagd werd, waarschijnlijk in de hoop om zo meer succes te behalen bij het jagen, en meer controle te hebben op de wilde wereld rondom ons. Vandaag hebben we zelfs de meest afgelegen uithoek van de wereld in kaart gebracht; en in menig opzicht hebben we schier eindeloos controle over de wereld om ons heen. Toch is ons verlangen om oog in oog te staan met een natuur die aan onze invloed ontsnapt niet gestild. Integendeel, hoe meer we vastleggen en afbeelden, hoe meer we verlangen naar dat wat nog niet gezien is, nog niet is aangeraakt. Het liefst balanceren we op de slappe koord die de grens markeert tussen cultuur en natuur, luxe en wildernis, beheersbaarheid en toeval. Sociale media spelen daar op in en bieden ons een onuitputtelijk reservoir aan beelden van een luxueus vakantiegevoel in een stukje ongerepte natuur, en van wijdse uitzichten op een overweldigend stuk woestijn met een neon billboard en azuurblauw zwembad op de voorgrond. Het zijn paradoxale beelden, ze brengen twee dingen bij elkaar die onverenigbaar zijn. Maar juist daarom vertellen vertellen ons iets over de menselijke natuur, die naar beiden tegelijkertijd verlangt, en de kracht van het beelden, want alleen in beelden kan die paradox worden opgelost.

In zijn nieuwe solo tentoonstelling ‘Waking up the roads’ grijpt Bram Kinsbergen terug op de naoorlogse oorsprong van deze paradoxale combinatie van ongerepte natuur met hedendaagse luxe. Zijn schilderijen roepen herinneringen op aan de archetypes van de road trip door het westen van de Verenigde Staten. De weg leidt naar Hollywood, dat onze verbeelding nog steeds stevig in zijn greep houdt met zijn media- en entertainmentindustrie. De schilderijen nemen ons mee langs de wijdse luchten van California met die karakteristieke oranje gloed bij zonsondergang. Ze schetsen de contouren van een cadillac en de uitgestrekte weg door de woestijn, met de bergen op achtergrond. Ze tonen de motels met neon billboards en het zwembad op de binnenplaats. Uiteindelijk eindigen we op het strand in de westkust. Kinsbergen put uit een beeldtaal die tegelijkertijd hoogstpersoonlijk is en herkenbaar, zelfs voor wie nooit in California is geweest. 

Wie nauwkeurig kijkt, ontdekt echter dat er meer aan de hand is. De schilderijen zijn niet zomaar weergaven van een werkelijkheid die buiten ons ligt. Net als de rotstekeningen zijn ze een droombeelden, samengesteld uit flarden en fragmenten die aan onze controle ontsnappen. Iedere compositie vormt een mooi geheel, maar bestaat uit onderdelen die vaak op gespannen voet met elkaar staan. Wat aanvankelijk een waarheidsgetrouwe weergave van een Californisch motel lijkt te zijn, geschilderd vanop een afstand onder de schaduw van een boom waarvan de overhangende takken te zien zijn in het bovenste deel van het schilderij, blijkt bij nader inzien een samengesteld geheel waarvan de takken eigenlijk omgekeerde bomen zijn, soepel meebuigend met de wind. Op een ander schilderij zien we een donker bos van zilversparren, verscholen in een zee met ondergaande zon. De ondergaande zon, een terugkerend thema in in deze expo, is vaak te zien tegen een diep oranje gekleurde lucht die zo kenmerkend is voor California. Maar achter het oranje gaat niet zelden een strak blauwe lucht schuil die zo stralend is dat het vermoeden ontstaat dat de zonsondergang eigenlijk een zonsopkomst is. 

Kinsbergen combineert referenties aan de geschiedenis van de schilderkunst met persoonlijke herinneringen en weet onze blik subtiel te ontwrichten door de kleine inconsistenties en verborgen referenties die we in zijn werken terugvinden. Dat is waarschijnlijk geen toeval. De schilderijen in deze tentoonstelling kunnen gelezen worden als een kritische ode aan de beeldtaal van Hollywood en de Californische droom. Maar de kleine, ontwrichtende inconsistenties doen ook denken aan het soort inconsistenties die te zien zijn in de vele digitale beelden die vandaag door AI prompts worden gegenereerd. Daarmee begeeft Kinsbergen zich in ‘Waking up the roads’ op het snijvlak van de twee beeldtalen die ons vandaag in de greep houden: de taal van Hollywood en de taal van AI. 

Exhibition text written by Bram Ieven